خودروی آنچنانی، تحصیلاتی آنچنانی‌تر، حساب‌های بانکی سنگین و خانواده متمول، وَجهِ اشتراک بسیاری از پیام‌هایی است که در فضای مجازی میان دختران و پسران رد و بدل می‌شود و از قضا همین امتیازات پوشالی، سر منشأ اختلافات می‌شود.
به واقع کم نبودند دختران یا پسرانی که در این وادی پای نهادند و بعد از مدتی به دادگاه مراجعه کرده و دادخواست جدایی و ختم زندگی مشترک خویش را به جریان انداخته‌اند.
به دلیل هزینه‌های سنگین و غیر قابل پیش بینی، چنین ازدواج‌هایی که اکثرا نیز به جدایی ختم شده، کار‌شناسان علوم اجتماعی توصیه می‌کنند، جوانان حتی المقدور باب آشنایی را در چارچوب و قواعد ارزشی، سنتی و فرهنگی متناسب با جامعه ایرانی جستجو کنند، روش‌هایی که تجربه و سوابق پیشین نشان داده ضریب موفقیت آن در مقایسه با چنین روش‌هایی بسیار بیشتر است.
* وقتی نقاط قوت به شکلی توهم گونه برجسته می‌شود
کار‌شناسان و جامعه‌شناسان معتقدند اساسا شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی تحفه‌ای است که از غرب به مشرق زمین وارد شده و نمی‌توان با الگوبرداری صد در صدی از چنین ساز وکاری، پایه‌های زندگی مشترک در چارچوب عرف و فرهنگ شرقی را استحکام و دوام و قوام بخشید.
البته منظور نظر از طرح این موضوع مطرود قلمداد کردن چنین امکانات و نرم افزارهایی نیست و نگاه منصفانه ایجاب می‌کند تا واقع بینانه به محاسن چنین امکانات و فناوری‌هایی نیز اقرار کرد، اما نمی‌توان این موضوع را به تمامیت ابعاد و ارتباطات اجتماعی جامعه‌ای همچون ایران تعمیم و تسری داد.
صدیقه نوبهار، با اشاره به ضریب خطای بسیار بالای ازدواج‌های اینترنتی عنوان کرد: یکی از نکات تاسف برانگیز ارتباطات در فضاهای مجازی، به هویت جعلی افرادی معطوف می‌شود که در آن حضور پیدا می‌کنند و به واقع از همان ابتدای امر و پایه اساس آشنایی آن‌ها با دروغ و وعده‌های کذایی شکل می‌گیرد.
برجسته سازی نقاط قوت، پنهان ساختن نقاط ضعف، جزء لاینفک بسیاری از شخصیت‌های حاضر در شبکه‌های اجتماعی و مجازی است که با هدف شروع ارتباط دوسویه با جنس مخالف، در چنین فضاهایی سیر می‌کنند.
بر پایه تحقیقی در شبکه‌های اجتماعی و فضاهای مجازی، نزدیک ۷۰ درصد مطالب مطروحه از سوی چنین افرادی دروغ و غیر واقعی است که این موضوع موید ضریب لغزش و شکنندگی ارتباطات در این فضا‌هاست.
* اولین پیشنهاد ازدواج، نخستین دروغ رایج و شایع
یکی از مواردی که در سایت‌های همسریابی به وفور مشاهده می‌شود، طرح پیشنهاد ازدواج از سوی افراد است که به ادعای آن‌ها برای نخستین بار است در چنین فضاهایی مطرح می‌کنند.
اتفاقا عمده افراد حاضر در این سایت‌ها نیز اذعان می‌کنند این نخستین دروغ طرف مقابل برای گمراه کردن مخاطب خویش محسوب می‌شود، گویی اینکه به اصطلاح طرف مقابل بسیار خوش شانس بوده که افتخار آشنایی با چنین فردی پیدا کرده است!
* ضعف و سستی در اعتماد به نفس عامل اصلی کلید خوردن ارتباطات در دنیای مجازی
کار‌شناسان معتقدند افرادی که صرفا با هدف آغاز ارتباط در چنین فضاهایی حضور پیدا می‌کنند، افرادی هستند که از فقدان اعتماد به نفس رنج می‌برند.
به واقع این افراد با ضعف‌های شخصیتی، روحی و روانی مواجه هستند که قادر به ارتباط گیری از روش‌های معقول و رایج در عرف جامعه نیستند و سعی می‌کنند با پنهان شدن در شخصیت‌های خود ساخته، توهم گونه و خیالی، خود را به نحوی دیگر نشان دهند تا شاید از این طریق بتوانند با پوشش ضعف‌های درونی خود، ارتباطی را آغاز کنند.
عمده مشاوران معتقدند توجیه اکثر قریب به اتفاق افرادی که در فضاهای مجازی طرح ازدواج یا خواستگاری می‌کنند مبنی بر این است که در صورت مواجه شدن با پاسخ منفی، هیچ کس از این موضوع با خبر نمی‌شود و به زعم این افراد، این واقعه شکستی محسوب می‌شود که خانواده و اطرافیان چنین افرادی از آن مطلع نخواهند شد و به نوعی شخصیت و عزت نفس آن‌ها تحت الشعاع قرار نمی‌گیرد.
به تعبیری ترس این افراد و گروه‌ها از خوردن بر چسب شکست بر پیشانی آن‌ها است اما واقعیت امر به ضعف شخصیتی این افراد باز می‌گردد که چنین موضوعی را شکست قلمداد می‌کنند و آن را ضعف می‌پندارند.
البته برخی از جوانان نیز معتقدند این شیوه دارای محاسن بسیاری است و یکی از ویژگی‌های برجسته آشنایی در چنین فضاهایی به عدم درگیر شدن خانواده‌ها معطوف می‌شود.
به واقع طالبان چنین شیوه‌های آشنایی اعتقاد دارند در این فضا‌ها، دختر و پسر ابتدا میزان تفاهم و و جه اشتراکات احتمالی خویش را با یکدیگر می‌سنجند و در صورت حصول نتیجه مطلوب و جمع بندی نهایی برای ازدواج قطعی، خانواده‌ها را درگیر و پیشقدم می‌کنند.
کار‌شناسان علوم رفتاری معتقدند، سخت گیری‌های خانواده و دخالت‌های نابجای آن‌ها در امور، باعث می‌شود که جوانان از مطرح ساختن و علنی کردن آشنایی خویش اجتناب کنند تا پس از اتخاذ تصمیم قطعی برای ازدواج، خانواده‌ها را از این موضوع مطلع کنند تا به واقع از مانع تراشی‌های احتمالی پیشگیری کنند.
* زبان بدن، حلقه مفقوده ارتباطات در دنیای مجازی
برخی از مشاورین خانواده معتقدند، یکی از حلقه‌های مفقوده چنین ارتباطاتی به زبان بدن معطوف می‌شود، به واقع زبان بدن از مولفه‌ها و شاخصه‌های بسیار برجسته در تعاملات و ارتباطات میان طرفین محسوب می‌شود که تنها با تعامل و ارتباط حضوری امکان فهم مشترک آن پدید می‌آید.
تحقیقات نشان می‌دهد چه بسیار ارتباطاتی که در قالب جملات دنیای مجازی شکل گرفته اما بعد از مدتی با تقویت ارتباطات میان طرفین و حضوری شدن آن و عدم آشنایی به این نوع خاص از زبان، باعث بروز اختلافات بسیاری شده که بعضا به جدایی طرفین و مواجه شدن با ضربات روحی و روانی سنگین عاطفی منتهی شده است.
* زندگی‌های مشترک با عمر یک شب تا صبح!
عدم توصیه به ازدواج‌های اینترنتی تنها به اظهارات کار‌شناسان علوم اجتماعی و مشاورین خانواده خلاصه نمی‌شود، قضات دادگاه‌های خانواده نیز معتقدند، ضریب خطا و شکست چنین ازدواج‌هایی بسیار بالا به نظر می‌رسد، حداقل پرونده‌های مطروحه طلاق‌های توافقی موید این واقعیت تلخ است که بیشتر جدایی‌های توافقی با ارتباط در دنیای مجازی کلید خورده است.
حجت الاسلام حسن عموزاده، قاضی دادگاه خانواده می‌گوید: بیشتر پرونده‌های طلاق به چنین ازدواج و آشنایی‌هایی باز می‌گردد و بعضا مواردی وجود داشته که عمر ازدواج به سه تا چهار روز و حتی گاهی یک شبانه روز نیز نرسیده است.
به اعتقاد کار‌شناسان، شاید در ابتدا جوانان یا زوجین با شور و شعف بسیاری زندگی مشترک خویش را آغاز کنند، اما بعد از مدتی به عمق شکاف و اختلاف نظر با یکدیگر پی می‌برند و کار به جایی می‌رسد که حتی تحمل وضعیت موجود نیز برای آن‌ها غیر ممکن می‌شود و صابون جدایی را به تن خویش می‌زنند.
*تقویت مشاوره‌های پیش از ازدواج و نظارت دقیق‌تر بر سایت‌های همسر یابی
صاحب نظران معتقدند با تقویت مشاوره‌های پیش از ازدواج و فرهنگ سازی در میان جوانان که لازمه ازدواجی موفق است و تبیین این موضوع که باید با نگاهی واقع بینانه و به دور از هیجانات کاذب، تصمیمی بزرگ برای یک زندگی طولانی مدت وماندگار اتخاذ شود، دوام و قوام زندگی مشترک تضمین خواهد شد.
از سوی دیگر نمی‌توان این واقعیت را کتمان کرد که به هر حال فناوری‌های نوین با تاثیرات بسیاری در زندگی اجتماعی همراه شده و نمی‌توان صرفا با توصیه به عدم آشنایی در فضاهای مجازی، آثار مخرب و نتایج زیان بار این موضوع را مهار و کنترل کرد.
راهکار هوشمندانه در مواجهه با این فناوری‌ها و انفجار اطلاعاتی در دنیای مجازی و سایبری معطوف به این امر می‌شود که سایت‌های همسر یابی توسعه یابند و البته نظارت دقیق و اصولی نیز بر آن اعمال شود تا اعضای آن با احراز هویت و کنترل هر چه بیشتری به جستجوی نیمه گم شده خود همت گمارند.
به واقع با تکیه بر این دو مؤلفه تعیین کننده و حائز اهمیت (مشاوره پیش از ازدواج و توسعه سایت‌های همسریابی با نظارت هر چه بیشتر) می‌توان از آسیب‌ها و لغزش‌های احتمالی چنین ازدواج‌هایی کاست و تا حدود بسیاری آسیب‌های آن را مهار و کنترل کرد.
باشگاه خبرنگاران
- ۹۵/۰۵/۰۸